Filosoof Ken Wilber ontwikkelde de Integrale Theorie. Het is een allesomvattend kader dat verschillende dimensies van menselijke kennis en ervaring integreert in een samenhangend en holistisch begrip van de werkelijkheid. Het biedt een kaart van bewustzijn, waarin individuele, collectieve en universele aspecten van het bestaan aan bod komen. De kern van de Integrale Theorie wordt gevormd door het AQAL-model en Spiral Dynamics, sleutelbegrippen om Wilbers benadering te begrijpen.
- Integrale Theorie en het AQAL Model: Het AQAL-model (All Quadrants, All Levels) is een fundamenteel element van de Integrale Theorie. Het biedt een kader voor het begrijpen van de vele dimensies van de werkelijkheid en hoe deze met elkaar samenhangen. Het AQAL-model bestaat uit vier kwadranten die verschillende perspectieven of bestaansdomeinen vertegenwoordigen:
- Het “I” kwadrant (Interior Individual) richt zich op subjectieve ervaringen, gedachten, emoties, overtuigingen en persoonlijk bewustzijn.
- Het kwadrant “Wij” (Interior Collective) richt zich op gedeelde culturele overtuigingen, waarden, normen en sociale systemen.
- Het “Het” kwadrant (Exterieur Individu) omvat de objectieve, observeerbare aspecten van individuen, zoals hun gedrag, biologische processen en fysieke omgeving.
- Het kwadrant “Zijn” (Exterieur Collectief) onderzoekt de collectieve structuren, systemen en instellingen die de samenleving vormgeven.
Volgens het AQAL-model kan elk fenomeen of aspect van de werkelijkheid worden onderzocht vanuit deze vier kwadranten, waardoor een uitgebreider en genuanceerder begrip mogelijk wordt.
Spiral Dynamics, ontwikkeld door Clare W. Graves en verder verfijnd door Don Beck en Chris Cowan, is een model van menselijke ontwikkeling dat aansluit bij de Integrale Theorie. Het beschrijft de evolutie van waarden, wereldbeelden en bewustzijn in individuen en samenlevingen. Spiral Dynamics geeft deze ontwikkelingsstadia weer door middel van een kleurcodesysteem, waarbij elke kleur staat voor een bepaald bewustzijnsniveau en bijbehorende waarden.
- Beige: Het beige stadium vertegenwoordigt de vroegste vormen van menselijk bestaan, gericht op overleven en het voorzien in basisbehoeften.
- Paars: Het Paarse stadium wordt gekenmerkt door tribaal en magisch denken, waarbij individuen veiligheid en saamhorigheid zoeken binnen een hechte gemeenschap.
- Rood: De rode fase belichaamt een meer egocentrische en op macht gerichte denkwijze, waarbij de nadruk ligt op persoonlijke prestaties, dominantie en expressie.
- Blauw: De Blauwe fase weerspiegelt een traditionele en op regels gebaseerde oriëntatie, waarbij autoriteit, orde en conformiteit aan morele codes worden gewaardeerd.
- Oranje: Het oranje stadium vertegenwoordigt een rationele en prestatiegerichte denkwijze, waarbij de nadruk ligt op individuele autonomie, succes en het nastreven van materiële rijkdom.
- Groen: Het Groene podium belichaamt een pluralistisch en egalitair perspectief, met de nadruk op gelijkheid, sociale rechtvaardigheid en milieuoverwegingen.
- Geel: De gele fase wordt gekenmerkt door een systemisch en integratief wereldbeeld, waarbij de onderlinge verbanden tussen verschillende perspectieven worden herkend en holistische oplossingen worden gezocht.
- Turkoois: De Turquoise fase vertegenwoordigt een holistische en spirituele oriëntatie, waarbij onderlinge verbondenheid, collectief welzijn en planetair bewustzijn gewaardeerd worden.
Spiral Dynamics suggereert dat individuen en samenlevingen deze ontwikkelingsstadia kunnen doorlopen, waarbij elk stadium voortbouwt op de vorige en deze overstijgt. Het erkent dat verschillende waardesystemen naast elkaar kunnen bestaan in een samenleving, maar dat individuen voornamelijk vanuit een bepaalde fase kunnen werken.
Samengevat biedt de Integrale Theorie, ontwikkeld door Ken Wilber, een allesomvattend kader voor het begrijpen van menselijke kennis en ervaring. Het AQAL-model biedt een perspectief met vier kwadranten, waarbij individuele en collectieve dimensies worden onderzocht vanuit subjectieve en objectieve gezichtspunten. Spiral Dynamics, een ontwikkelingsmodel dat geïntegreerd is in de Integrale Theorie, identificeert stadia van bewustzijn en waarden in individuen en samenlevingen en erkent de dynamische evolutie van menselijke perspectieven.
